انجمن پیشگیری از مواد مخدر دانشجویان دانشگاه بناب

چرا ترک برخی عادت ها برایمان دشوار و گاه ناممکن است آن اندازه که حتی اگر بدانیم زندگیمان به خاطر همین عادت ها آسیب می بیند، باز هم قادر به ترکشان نیستیم. منظور از عادت های ناپسند پرواضح است که فقط اعتیاد نیست، اما اعتیاد به مواد مخدر در همه دنیا نشانه یک رویه ناپسند است و کشور ما نیز به دلیل داشتن مرزهای مشترک با افغانستان( سازنده ۹۳ درصد تریاک جهان با تولید سالانه ۱۰ هزار تن) همواره در معرض این خطر و هشدار است. ایران با داشتن بیش از ۴۰ میلیون جوان زیر ۳۰ سال، همیشه خود را با این خطر روبه رو می بیند. چنانچه از حل مشکلات جوانان، پر کردن مناسب اوقات فراغت آنان، فرهنگ سازی و دیگر راهکارهای دولتی و نیمه دولتی بگذریم به این پرسش می رسیم که: سهم خود جوانان در پیشگیری از ابتلا به عادت های ناپسند چیست؟ پاسخ های ریشه ای روانپزشکان و روانشناسان به این پرسش، شنیدنی است.

سفر یعنی حرکت از نقطه ای معلوم به مجهول .به شر ط انکه مبدا مقصد ومسیر مشخص شده باشد .
در زمینه ی درمان اعتیاد سال های سال به علت مشخص نبودن مبدا و نقطه اغازین بسیاری به ناچار راه به بیراهه رفته و هرگز به مقصد که درمان اعتیاد بود نمی رسیدند واز ناکجا آبادی سر در می آوردند که نگو و نپرس .
اما با طرح صورت مسئله اعتیاد و نظریه هوشمندانه استاد دژاکام مبنی بر اینکه اعتیاد جایگزینی مزمن مواد مخدر به جای سیستم تولید کننده مواد شبیه افیونی است مبدا مشخص شد و مسیر نیز راه اندازی سیستم تولید کننده مواد شبه افیونی در قالب کاهش تدریجی مواد مخدر تعیین گردید .با رعایت این دو بود که کنگره ۶۰ به گامی فراتر از مقصد که همان درمان اعتیاد بود رسید یعنی تعادل .مقوله ای فراتر و متعالی تر از درمان .

مصرف مواد مخدر منجر به عوارض جسمی ، روانی ، خانوادگی ، اقتصادی و اجتماعی می شود .
● عوارض جسمی اعتیاد :
▪ مصرف مواد مخدر منجر به سوء تغذیه ، مشکلات گوارشی و کبدی ، مشکلات ریوی و ... می‌شود .
▪ مصرف مواد مخدر منجر به تغییرات ظاهری نامطلوب از جمله تیره شدن پوست و زرد شدن دندانها می شود .
▪ ابتلا به بیماری های عفونی دیگر مانند عفونت کبدی ، عفونت پوستی ، آبسه و عفونت قلبی در بین معتادان شایع بوده و ابتلاء به بیماری ها در جمعیت معتادان رو به افزایش است .
▪ روش مصرف تزریقی در ۱۶ درصد معتادان مشاهده می شود و رو به افزایش است .
▪ اکثر معتادان تزریقی ، تزریق غیربهداشتی دارند .
▪ حدود نیمی از معتادان تزریقی سابقه استفاده از سوزن و سرنگ مشترک با دیگران را دارند .
▪ درصد بالایی از معتادان تزریقی ابتلا همزمان به هپاتیت C,B دارند .
▪ در ایران ۶۴ درصد مبتلایان به ایدز را معتادین تزریقی تشکیل می دهند .
▪ در جمعیت معتادان تزریقی در هر ۷۲ نفر یک نفر مبتلا به ویروس ایدز است ، در حالیکه در جمعیت عادی از هر ۱۰۰۰۰ نفر یک نفر آلوده است .

مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر ابتلا به سوء مصرف مواد، دورهٔ بلوغ و نوجوانی است. فرایند بلوغ یکی از بحرانی ترین دوره‌های زندگی هر فرد می‌باشد به طوری که این دوران، دوران طوفان و فشار خوانده شده است. باظهور بلوغ، مرحلهٔ نوجوانی آغاز می‌شود. نوجوانی دورهٔ انتقال (Transition) است. دوره ای که فرد قبل از اینکه خود را بیابد دچار اختلال یا اغتشاش در نقش خود (Role Confusion) و بحران هویت (Identity Crisis) می‌گردد. فردی که قبل از این به عنوان کودک به خوبی ایفای نقش می‌کرد، دربرخی از ابعاد تلاش می‌نماید نقش یک فرد بالغ را ایفا نماید. دراین دوره نوجوان در وضعیتی بین دو مرحلهٔ کودکی و بزرگسالی قرار گرفته و زیرفشار و انتظارات این وضعیت قرار دارد.
ازطرف دیگر، تغییرات سریع جسمانی نوجوان سبب می‌شود تا احساس نامتناسب بودن نماید. این تغییرات فیزیکی منجر به اختلال تصویر فرد از خود (self image) می‌شود. این تصویرذهنی با تصویری که فرد ازخود در آئینه می‌بیند متفاوت است وشامل درک فرد از وضعیت جسمانی خود می‌باشد.
بنابراین، تحول بلوغ و نوجوانی، تصویرذهنی نوجوان از جسم و هویت شخصی اش را تهدید می‌کند. نوجوان، در نظر گرفتن تجربیات گذشته وقبول تحولات بلوغ، هویت خویش را از نو بازسازی می‌کند. حتی مخالفت وستیز نوجوان باوالدین و عصیان دربرابر ارزش‌ها و قدرت‌ها ودخالت‌های دیگران، برای تثبیت هویت وجدا نمودن هویت خویش از سایرین است.

بسیاری از افراد جامعه، اعتیاد به مواد مخدر را معادل جرم دانسته و فرد معتاد را مجرم می‌دانند. این مسئله که در افراد معتاد به مواد مخدر میزان جرم و جنایت بیشتر از افراد عادی جامعه است شکی وجود ندارد؛ اما هر فرد معتادی مجرم نیست و بسیاری از موارد جرم در افراد معتاد مستقیما در ارتباط با مشکل تهیه مواد مخدر و نیاز بدنی و روانی آنهاست. در واقع فردی که مصرف مواد مخدر نیازش را برطرف می‌کند، یک بیمار روانی محسوب می‌شود. مطالعات مشخص کرده، بیشتر افرادی که به مصرف مواد مخدر وابستگی جسمی و روانی پیدا می‌کنند از نظر ژنتیکی مستعد اعتیاد به مواد مخدر هستند و غالبا در نزدیکانشان اعتیاد به مواد مخدر شایع است. البته این مطلب دلیل آن نیست که هر شخصی که در بین نزدیکانش اعتیاد به مواد مخدر وجود ندارد، از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری اعتیاد نیست؛ زیرا اولا ممکن است نزدیکان شخص از نظر ژنتیک مستعد این مشکل باشند ولی تاکنون این استعداد به ظهور نرسیده و استفاده مواد مخدر را تجربه نکرده باشند؛ ثانیا اعتیاد به مواد مخدر فقط در زمینه ژنتیکی نیست و تیپ شخصیتی افراد نیز نقش تعیین‌کننده دارد. افرادی که شخصیت‌های خودشیفته، پرخاشگر و ضد اجتماعی دارند، مستعد اعتیاد به مواد مخدر هستند؛ زیرا مصرف مواد مخدر نیازهای روانی ایشان را کاملا برطرف می‌کند. از سوی دیگر، افرادی با شخصیت‌های افسرده و اصطلاحا افراد با شخصیت‌های زود رنج و احساساتی نیز کاملا مستعد اعتیاد به مواد مخدر هستند. زیرا در این افراد نیز مصرف مواد مخدر نیازهای درونی و روانی را برطرف می‌کند.

بر اساس گزارشی که سازمان ملل در سال ۲۰۰۵ درمورد اعتیاد تهیه کرده است، میزان اعتیاد به هروئین در ایران از تمام دیگر کشورهای دنیا بیشتر است. تخمین زده می‌شود که بین ۳ تا ۵ میلیون معتاد در ایران وجود داشته باشد، و رنج و عذابی که این پدیده بر جای می‌گذارد باورنکردنی است.
● تعریف اعتیاد:
از نظر فارماكولوژی اعتیاد عبارت است از حالت مقاومت اكتسابی كه در نتیجه استعمال متمادی دارو در بدن حاصل می‌شود به قسمی كه استعمال مكرر دارو موجب كاسته شدن اثرات تدریجی می‌گردد و پس از مدتی شخص می‌تواند مقادیر سمی دارو را در بدن بدون ناراحتی تحمل كند و در صورتی كه دارو به بدن نرسد اختلالات جسمی و روانی موسوم به سندروم محرومیت بروز می‌كند.
● عوامل زمینه ساز:
روزنامه انگلیسی گاردین می نویسد بر اساس نتایج یک بررسی علت اصلی ۶۰ درصد طلاق ها در ایران مواد مخدر است.به نوشته گاردین آمار رسمی دولت ایران برآورد می کند که مواد مخدر غیرقانونی در سال ۲۰۰۴ مبلغ ۶۳۰ میلیون پوند به اقتصاد ایران ضرر زد. از سال ۱۹۷۹ بیش از ۳۲۰۰ مامور اجرای قانون در درگیری قاچاقچیان کشته شده اند. ماموران در سال ۲۰۰۳ دویست و بیست تن مواد مخدر کشف کردند که ۵۴ درصد بیشتر از سال قبل از آن بود. (تاریخ انتشار ۲۸ اکتبر ۲۰۰۵). این روزنامه می نویسد حدود ۵۰۰ هزار دلال مواد مخدر در ایران هستند که مواد مخدر به ارزش خیابانی ۱.۷ میلیارد تا ۲.۸۳ میلیارد پوند را توزیع می کنند.